ਚਿਪਸ, ਕੁਰਕੁਰੇ, ਫਾਸਟ ਫੂਡ ਅਤੇ ਕੁਕੀਜ਼ ਵਰਗੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਇੰਨੀ ਤੇਜ਼ੀ ਦੇ ਨਾਲ ਭੋਜਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਮੂੰਹ ਮੋੜਨਾ ਔਖਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਾਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੁਆਦੀ ਲੱਗਦੀਆਂ ਪਰ ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸਿਹਤ ਲਈ ਓਨੀਆਂ ਹੀ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹਨ। ਅੱਜ ਕੱਲ੍ਹ ਬੱਚੇ ਖੜ੍ਹੇ-ਖੜ੍ਹੇ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਕਈ-ਕਈ ਪੈਕਟ ਮਿੰਟਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਛੱਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਹੀ ਆਮ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ, ਉਹ ਰੋਜ਼ਾਨਾਂ ਵਾਂਗ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਦੇ ਲਈ ਬਿਲਕੁਲ ਵੀ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਦਫਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ, ਕਾਲਜਾਂ ਜਾਂ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚੇ ਵੀ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਨ, ਉਹ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸੁਆਦਿਸ਼ਟ ਸਮਝ ਕੇ ਖਾਈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਅਧਿਐਨਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ ਕਿ ਅਲਟਰਾ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਭੋਜਨ ਖਾਣ ਨਾਲ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ 32 ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ (Eating ultra-processed foods increases the risk of not just one but 32 serious diseases) ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ, ਕੈਂਸਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜੋ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ।
ਅਲਟਰਾ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਭੋਜਨ ਕੀ ਹੈ?
ਉਹ ਭੋਜਨ ਜੋ ਸਾਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਤੋਂ ਸਿੱਧੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੇ ਪਰ ਪ੍ਰੋਸੈਸਿੰਗ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਉਸ ਨੂੰ ਅਲਟਰਾ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਭੋਜਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬੇਕਰੀ ਉਤਪਾਦ, ਚਿਪਸ, ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਬਾਰ, ਫਾਸਟ ਫੂਡ ਵਰਗੇ ਭੋਜਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਜਿਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
ਅਲਟਰਾ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਭੋਜਨਾਂ ਤੋਂ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ (Risk of serious diseases from ultra-processed foods)
ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਭੋਜਨਾਂ ‘ਤੇ ਕੀਤੀ ਗਈ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਅਲਟਰਾ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਭੋਜਨ 32 ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਲ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ, ਕੈਂਸਰ, ਟਾਈਪ-2 ਸ਼ੂਗਰ, ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਕਮੀ (Lack of nutrients)
ਅਲਟਰਾ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਭੋਜਨ ਸਵਾਦ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਅੱਗੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੋਸ਼ਕ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਸਮੇਂ ਅਜਿਹੇ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸਿਹਤ ਲਈ ਹਾਨੀਕਾਰਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਮੇਂ ਸਾਰੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਤੱਤ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਅਜਿਹੇ ਭੋਜਨ ਖਾਣ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਪੇਟ ਤਾਂ ਭਰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦਾ ਪੋਸ਼ਣ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਅਜਿਹੇ ਭੋਜਨਾਂ ਦਾ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸੇਵਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | ਜਾਂ ਇੱਕ ਸੀਮਾ ਤੋਂ ਵੱਧ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਿਹਤ ‘ਤੇ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਾਣ ਨਾਲ ਮੋਟਾਪਾ, ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ, ਕੋਲੈਸਟ੍ਰੋਲ, ਡਾਇਬਟੀਜ਼ ਅਤੇ ਫੈਟੀ ਲਿਵਰ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਨਾ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਹਾਰਟ ਅਟੈਕ, ਸਟ੍ਰੋਕ ਅਤੇ ਕੈਂਸਰ ਵਰਗੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਸੀਨੀਅਰ ਓਨਕੋਲੋਜਿਸਟ ਡਾ: ਰੋਹਿਤ ਕਪੂਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੂ ਖੰਡ, ਚਰਬੀ, ਨਮਕ ਅਤੇ ਆਟੇ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਕਈ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਟਾਮਿਨ ਅਤੇ ਫਾਈਬਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪੇਟ ਸੰਬੰਧੀ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਧ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਗੈਸ, ਐਸੀਡਿਟੀ ਅਤੇ ਬਲੋਟਿੰਗ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਰੀਟੇਬਲ ਬੋਅਲ ਸਿੰਡਰੋਮ ਵਰਗੀਆਂ ਖਤਰਨਾਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਚਿੰਤਾ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ‘ਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਾਧ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਧਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚਣਾ ਹੈ।
ਇੰਝ ਖੁਦ ਨੂੰ ਬਚਾਓ
- ਅਲਟਰਾ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਭੋਜਨਾਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਘਟਾਓ।
- ਆਪਣੀ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਫਾਈਬਰ, ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਅਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ਭਰਪੂਰ ਖੁਰਾਕ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰੋ, ਹਰੀਆਂ ਪੱਤੇਦਾਰ ਸਬਜ਼ੀਆਂ, ਮੌਸਮੀ ਫਲ, ਮੇਵੇ ਅਤੇ ਡੇਅਰੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰੋ।
- ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਜੀਓ, ਸਿਗਰਟ ਨਾ ਪੀਓ ਅਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਸੇਵਨ ਨਾ ਕਰੋ।
- ਬਾਹਰ ਦਾ ਭੋਜਨ ਘੱਟ ਖਾਓ। ਹੋ ਸਕੇ ਤਾਂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੀ ਭੋਜਨ ਖਾਓ।
- ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਐਕਟਿਵ ਰਹੋ ਅਤੇ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਅੱਧੇ ਘੰਟੇ ਲਈ ਸੈਰ ਕਰੋ।
- ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਯੋਗਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਿਲ ਕਰੋ।
Disclaimer: ਇਸ ਲੇਖ ਵਿਚ ਦੱਸੇ ਗਏ ਤਰੀਕਿਆਂ ਅਤੇ ਸੁਝਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ,ਕਿਸੇ ਡਾਕਟਰ ਜਾਂ ਸਬੰਧਤ ਮਾਹਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਜ਼ਰੂਰ ਲਓ।