ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਦੌਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਸਾਲ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਚੰਗੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਦੇਖੀ ਗਈ ਹੈ। ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਕਾਫੀ ਭਰੋਸਾ ਜਤਾਇਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਸਰ ਸ਼ੇਅਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਤੇ ਵੀ ਪਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ ਵਪਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਇਸ ਸਾਲ ਕਈ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਮੁਨਾਫਾ ਬੁੱਕ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦੌੜ ਵਿੱਚ ਛੋਟੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਵੱਡੀਆਂ ਤਕਨੀਕੀ ਦਿੱਗਜਾਂ ਨੇ ਵੀ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਸਰ ਆਈਟੀ ਸੈਕਟਰ ‘ਤੇ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ। ਉੱਥੇ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਚਲੀ ਗਈ। ਆਓ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸ ਸਾਲ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ।
ਲੱਖਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਗਈ ਨੌਕਰੀ
ਸਾਲ ਦਾ ਆਖਰੀ ਮਹੀਨਾ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕਈ ਕੰਪਨੀਆਂ ਅਜੇ ਵੀ ਛਾਂਟੀ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਸਟ੍ਰੀਮਿੰਗ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨ ਸਪੋਟੀਫਾਈ ਨੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ 1500 ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਕੰਪਨੀ ਦੀ ਕੁੱਲ ਕਾਰਜ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ 17 ਫੀਸਦੀ ਹੈ। ਇੰਡੀਅਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 2023 ਵਿੱਚ 2,40,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੌਕਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 2022 ਤੋਂ 50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਾਫਟ, ਮੈਟਾ, ਗੂਗਲ, ਐਮਾਜ਼ਾਨ ਅਤੇ ਜ਼ੂਮ ਵਰਗੀਆਂ ਕੁਝ ਹੋਰ ਵੱਡੀਆਂ ਤਕਨੀਕੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਛਾਂਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ।
Layoffs.fyi ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਕੱਲੇ 2022 ਵਿੱਚ, 1,64,969 ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਕਨੀਕੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਗੁਆ ਦਿੱਤੀਆਂ, ਜੋ ਕਿ 2020 ਵਿੱਚ 80,000 ਅਤੇ 2021 ਵਿੱਚ 15,000 ਤੋਂ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਛਾਲ ਹੈ। ਇਕੱਲੇ ਨਵੰਬਰ 2023 ਵਿੱਚ, 64 ਤਕਨੀਕੀ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ 7,026 ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਛਾਂਟੀ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਤਕਨੀਕੀ ਛਾਂਟੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਹੈ ਕਾਰਨ?
ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਪੁਨਰਗਠਨ ਅਤੇ ਲਾਗਤ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਦੱਸਿਆ ਹੈ। ਕੁਝ ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਤਕਨੀਕੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰੀਆਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਆਰਟੀਫੀਸ਼ੀਅਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਦਾ ਆਉਣਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇਸ AI ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਕੰਮ ਖੋਹ ਲਿਆ ਹੈ। ਚੈਟਜੀਪੀਟੀ ਦੇ ਸੀਈਓ ਦੀ ਨੌਕਰੀ ਵੀ ਚਲੀ ਗਈ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਮਾਈਕ੍ਰੋਸਾਫਟ ਦੀ AI ਕੰਪਨੀ ChatGPT ਹੈ। ਗੂਗਲ ਨੇ ਏਆਈ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਬੋਰਡ ਵੀ ਬਣਾਇਆ ਹੈ।
ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਦੀ ਵਿਗੜ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਹਾਲਤ
2022 ਵਿੱਚ ਫੰਡਿੰਗ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ 121 ਭਾਰਤੀ ਸਟਾਰਟਅੱਪਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਗਭਗ 34,785 ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। INC 42 ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, 24 ਭਾਰਤੀ ਐਡਟੈਕ ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦੇ 7 ਐਡਟੈਕ ਯੂਨੀਕੋਰਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 6 ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਤੋਂ 14,616 ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਨੌਕਰੀ ਤੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਹੁਣ ਤੱਕ 69 ਸਟਾਰਟਅੱਪਸ ਨੇ 15,247 ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਛਾਂਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨੌਕਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸੁਧਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਜ਼ਮੀਨ ‘ਤੇ ਆਈ Byjus ਵਰਗੀ ਕੰਪਨੀ
2014 ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਇੱਕ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਉਛਾਲ ਵੇਖਿਆ ਅਤੇ ਬਾਈਜਸ ਇਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਚਮਕਦਾਰ ਸਿਤਾਰਾ ਬਣ ਗਿਆ। ਇੰਝ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਇੰਡੀਆ ਉਭਰਿਆ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਕਈ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਫਾਇਦਾ ਵੀ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਜਿਸ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਬੀਜੂ ਨੇ ਕੋਰੋਨਾ ਦੌਰ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣਾ ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ। ਹਾਲਾਤ ਹੁਣ ਅਜਿਹੇ ਨਹੀਂ ਰਹੇ। ਬਾਈਜੂ ਨਕਦੀ ਦੇ ਪ੍ਰਵਾਹ ਨਾਲ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਸਟਾਫ ਦੀ ਛਾਂਟੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਨਵੇਂ ਫੰਡ ਜੁਟਾਉਣ ਤੱਕ ਹਰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਬਲੂਮਬਰਗ ਨੇ ਸੂਤਰਾਂ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਦੱਸਿਆ ਹੈ ਕਿ ਨਕਦੀ ਦੀ ਭਾਰੀ ਕਿੱਲਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੀ ਸਟਾਰਟਅੱਪ ਕੰਪਨੀ ਬਾਈਜੂ ਦੇ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਸਟਾਫ ਦੀ ਤਨਖਾਹ ਦੇਣ ਲਈ ਵੀ ਪੈਸੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਕੰਪਨੀ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ ਆਪਣੀ ਜਾਇਦਾਦ, ਬਲਕਿ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਨੂੰ ਗਿਰਵੀ ਰੱਖ ਕੇ ਪੈਸਾ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਲੱਭ ਲਿਆ ਹੈ।
