ਗਿਰਗਿਟ ਦੀ ਰੰਗ ਬਦਲਣ ਦੀ ਆਦਤ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਸਿਰਫ ਸੁਣਿਆ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਗਿਰਗਿਟ ਆਪਣੇ ਸੁਭਾਅ ਲਈ ਕਾਫੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ। ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਹੈ ਕਿ ਗਿਰਗਿਟ ਆਪਣਾ ਰੰਗ ਕਿਉਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਬਦਲਦਾ ਹੈ? ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਗਿਰਗਿਟ ਦਾ ਰੰਗ ਬਦਲਣ ਦੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਦੋਵਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਬਾਰੇ ਦੱਸਾਂਗੇ।
ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਹਰ ਜੀਵ ਦਾ ਆਪਣਾ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹੁਨਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੁਆਰਾ ਉਹ ਆਪਣੀ ਪਛਾਣ ਰੱਕਦਾ ਹੈ। ਗਿਰਗਿਟ ਨੂੰ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੁਨਰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗਿਰਗਿਟ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਆਪਣਾ ਰੰਗ ਬਦਲਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਿਕਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ, ਗਿਰਗਿਟ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਉਸ ਥਾਂ ਦੇ ਰੰਗ ਅਨੁਸਾਰ ਢਾਲ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਬੈਠਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਗਿਰਗਿਟ ਆਪਣਾ ਰੰਗ ਬਦਲ ਕੇ ਆਪਣੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਗਿਰਗਿਟ ਵੀ ਆਪਣਾ ਪੇਟ ਭਰਨ ਲਈ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਗਿਰਗਿਟ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਵੀ ਆਪਣਾ ਰੰਗ ਬਦਲਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਅਤੇ ਉਹ ਭੱਜਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗਿਰਗਿਟ ਆਪਣੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਫੜ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲ ਹੀ ‘ਚ ਹੋਈ ਇਕ ਖੋਜ ਮੁਤਾਬਕ ਗਿਰਗਿਟ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਰੰਗ ਬਦਲਦੇ ਹਨ। ਗਿਰਗਿਟ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਨ, ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਗਿਰਗਿਟ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਮੂਡ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣਾ ਰੰਗ ਬਦਲਦੇ ਹਨ। ਖੋਜ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਗਿਰਗਿਟ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਆਪਣਾ ਰੰਗ ਨਹੀਂ ਬਦਲਦਾ, ਸਿਰਫ ਆਪਣੀ ਚਮਕ ਬਦਲਦਾ ਹੈ। ਖ਼ਤਰੇ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਗਿਰਗਿਟ ਆਪਣੇ ਰੰਗ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸ਼ਕਲ ਵੀ ਬਦਲ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। ਗਿਰਗਿਟ ਆਪਣੇ ਆਕਾਰ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਲੋੜ ਪੈਣ ‘ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਗਿਰਗਿਟ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਫੋਟੋਨਿਕ ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਨਾਂ ਦੀ ਪਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਰੰਗ ਬਦਲਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਫੋਟੋਨਿਕ ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਪਰਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਗਿਰਗਿਟ ਦਾ ਰੰਗ ਬਦਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜਦੋਂ ਗਿਰਗਿਟ ਉਤੇਜਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਫੋਟੋਨਿਕ ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਦੀ ਪਰਤ ਢਿੱਲੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਲਾਲ ਅਤੇ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਪ੍ਰਤੀਬਿੰਬਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਜਦੋਂ ਗਿਰਗਿਟ ਸ਼ਾਂਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਰੌਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਨੀਲੀ ਤਰੰਗ-ਲੰਬਾਈ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗਿਰਗਿਟ ਵਿਚ ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਦੀ ਇਕ ਹੋਰ ਪਰਤ ਹੈ, ਜੋ ਬਾਕੀ ਪਰਤਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਡੀ ਹੈ। ਇਹ ਪਰਤ ਗਿਰਗਿਟ ਨੂੰ ਗਰਮੀ ਤੋਂ ਬਚਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਰੌਸ਼ਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
